Phong Tục Đón Tết Đoan Ngọ Của Người Việt

Ý Nghĩa Tết Đoan Ngọ Trong Tâm Thức Người Việt

Tháng tư đong đậu nấu chè

Ăn tết Đoan Ngọ, nhớ về tháng năm

Truyền thống từ ngàn xưa, đến ngày mùng năm tháng năm Âm lịch hàng năm, người Việt lại sửa soạn mâm cỗ, lễ tiết đón tết Đoan Ngọ.

Trong dân gian, tết Đoan Ngọ còn được gọi là tết Diệt Sâu Bọ hay tết Giữa Năm (Ảnh: Internet)

Việt Nam là nước nông nghiệp, canh tác mùa màng có quan hệ mật thiết với thời tiết, khí hậu. Người nông dân phải “trông trời, trông nắng, trông mưa; trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm” với mong muốn mùa màng bội thu, thóc lúa đầy bồ.  Kinh nghiệm tích lũy bao đời, ông cha ta đã tính toán mùa vụ, chu kỳ sinh sôi phát triển của sâu bọ để gieo trồng, chăm sóc cây cối, hoa màu …

Truyền thuyết dân gian kể lại rằng, một năm kia, mùa màng bội thu, sâu bọ kéo đến ăn mất cây trái, nông sản đã thu hoạch. Một ông lão tự xưng Đôi Truân chỉ cho người dân lập đàn cúng gồm có trái cây, bánh tro, vận động cơ thể …. Chỉ một lúc sau, sâu bọ đều bỏ đi mất. Từ đó về sau, trong dân gian hình thành nhiều phong tục diệt sâu bọ, trừ dịch bệnh…bảo vệ mùa màng và sức khỏe.

Phong Tục Đón Tết Đoan Ngọ

Là ngày Tết quan trọng trong năm, người Việt có nhiều phong tục đón tết Đoan Ngọ. Tùy theo từng vùng miền và điều kiện gia đình mà có sự thay đổi cho phù hợp.

Mâm cúng tết Đoan Ngọ được mọi người chuẩn bị chỉnh chu (Ảnh: Internet)

Thờ Cúng Tổ Tiên

Trong ngày Tết Đoan Ngọ, mỗi gia đình không thể thiếu việc chuẩn bị mâm lễ dâng cúng tổ tiên, trời đất. Miền Bắc

Mâm cúng Đoan Ngọ ở miền Bắc thường có hương, hoa, rượu nếp, bánh ú, bánh tro, hoa quả, xôi chè. Đặc biệt không thể thiếu cơm rượu được làm từ nếp cái hoa vàng hay nếp cẩm.

Miền Trung

Người miền Trung thường cúng mâm lễ có hương, hoa, rượu nếp, bánh ú, trái cây tươi, cơm rượu được nắn thành hình vuông. Đặc biệt mâm cúng còn có thịt vịt. Dân gian quan niệm, thịt vịt có tính mát, ăn vào sẽ giải nhiệt cho cơ thể, có khả năng bổ máu và tốt cho hệ tiêu hóa.

Miền Nam

Vào dịp Đoan Ngọ, người miền Nam thường dâng cúng tổ tiên nhang, hoa, nước, rượu nếp, trái cây theo mùa, cơm rượu được vo thành viên tròn, bánh ú lá tre, bánh ú Bá Trạng.

Diệt Sâu Bọ

Người xưa quan niệm thực phẩm có vị chua, cay, ngọt, nóng có thể giết chết các loại giun, sán, ký sinh trùng, vi khuẩn … trong cơ thể. Cơm rượu có mùi thơm nồng của gạo nếp lên men, làm cho “côn trùng” “say” và bị tiêu diệt. Đều được làm từ gạo nếp lên men nhưng cơm rượu mỗi vùng miền sẽ khác nhau đôi chút.

Dân gian quan niệm, những loại trái cây có vị chua cũng có thể giúp diệt sâu bọ. Do đó, mọi người cũng ăn nhiều hoa quả, trái cây tươi trong ngày này.

Cơm rượu là món ăn không thể thiếu vào tết Đoan Ngọ (Ảnh: Internet)

Đánh cây – Khảo cây

Một số địa phương có tục khảo cây, hoặc đánh cây vào dịp tết Đoan Ngọ. Theo dân gian, nếu trong vườn có những cây năng suất kém, không ra trái…thì mọi người sẽ khảo cây. Theo lệ xưa, khi khảo sẽ có hai người, một người trèo lên cây và “giả” là cây; một người đứng dưới dùng dao gõ vào thân cây vừa “đe dọa” nếu mùa sau không ra trái thì sẽ bị chặt bỏ. Người “giả” làm cây sẽ hứa hẹn năm sau sẽ sai quả trĩu cành. Tập tục khảo cây tượng trưng cho khát vọng sung túc, đủ đầy của người Việt thông qua cây trái đơm hoa kết quả.

Tắm nước lá

Cùng với việc ăn cơm rượu nếp để giết sâu bọ, nhiều gia đình chuẩn chuẩn bị nước tắm từ các loại thảo dược như lá mùi, lá tía tô, kinh giới, lá sả, lá tre… Lý giải về hành động này, dân gian cho rằng việc tắm lá thuốc giúp cơ thể thơm tho, khoan khoái dễ chịu, trị được cảm mạo và xua mầm bệnh. Ngoài ta có thể dùng nước lá thơm để gội đầu, xông.

Một số phong tục khác

Tùy theo phong tục tập quán, mỗi địa phương có thêm một số hoạt động riêng biệt.

Người dân miền biển đến giờ Ngọ sẽ ra biển tắm. Mọi người tin rằng, điều này có thể giúp xua tan mọi điều xui xẻo, không may mắn.

Một số ít địa phương còn duy trì được tục hái lá thuốc dịp Đoan Ngọ. Theo quan niệm truyền thống, 12 giờ trưa là thời điểm dương khí tốt nhất vì ánh nắng tỏa ra nhiều nhất. Do đó, hái lá thuốc vào thời điểm đó sẽ có tác dụng trị bệnh hiệu quả hơn.

Tết Đoan Ngọ Tại Công Ty Rita

Tiếp nối truyền thống mọi năm, công ty đã gởi tặng toàn thể nhân viên những chiếc bánh ú Bá Trạng.

Xem tiếp Rita đón tết đoan ngọ